Interview: Ergotherapie draagt bij aan mentaal herstel

Wat is ergotherapie?

Het doel van ergotherapie is om cliënten te ondersteunen in het leiden van een betekenisvol en zelfstandig leven. We stimuleren zelfstandigheid en helpen mensen om dagelijkse handelingen weer zelf uit te voeren. Dat is de kern van ergotherapie: het bevorderen van zelfredzaamheid, zo lang mogelijk.

Ergotherapie wordt soms verward met fysiotherapie. Waar fysiotherapie zich richt op het verbeteren van bewegingen, is ergotherapie veel praktischer en meer gericht op het dagelijks functioneren. We hebben onze eigen behandelmethoden, maar werken vaak samen met fysiotherapeuten. Bijvoorbeeld door te overleggen of er nog verbetering in de mobiliteit van een cliënt te verwachten is.  Ook dit gaat samen met de cliënt. Dat is erg belangrijk, de cliënt heeft de regie.

Hulpmiddelen en praktische oplossingen

We kijken altijd eerst naar oplossingen zonder hulpmiddelen, zoals het toepassen van alternatieve technieken of het geven van praktische tips. Pas als dat niet voldoende is, zoeken we samen naar een passend hulpmiddel. Denk bijvoorbeeld aan het toepassen van een draaitechniek in bed in plaats van direct een bedbeugel te adviseren.

De bijdrage aan herstel

Ergotherapie draagt bij aan het algemene herstel van cliënten. Zelfredzaamheid heeft een directe invloed op het gevoel van geluk. De gedachte “Ik kan weer iets doen!” versterkt het zelfvertrouwen en heeft een positief effect op de mentale gezondheid. Als iemand weer taken zelfstandig kan uitvoeren, verandert vaak ook hun gedrag ten goede.

Naast praktische ondersteuning brengen we ook cognitieve functies in kaart. We onderzoeken bijvoorbeeld of iemand nog leerbaar is, wat bepalend is voor de behandelstrategie. Ook aandacht en geheugen worden geanalyseerd via oefeningen. Bij cliënten met prikkelverwerkingsproblemen kijken we samen naar wat dit vraagt in het dagelijks leven en hoe de dag het beste ingedeeld kan worden. Ons doel is om iemand ontspannen en zelfstandig verder te laten gaan.

Succes meten

Succes meten we niet alleen in cijfers. Het draait om de cliënt en diens tevredenheid. We gebruiken bijvoorbeeld het COPM (Canadian Occupational Performance Measure), waarmee we aan het begin van de behandeling de tevredenheid over het uitvoeren van taken meten. Na de interventies meten we opnieuw: is de taak beter uitvoerbaar en is de cliënt meer tevreden? We meten niet in eenzelfde behandeling, maar vaak over langere periodes. Dus na interventie(s) over enkele weken/maanden. We meten allebei de keren zowel op uitvoerbaarheid en op tevredenheid.

Bij bewegingsbeperkingen gebruiken we soms medische termen zoals adductie, abductie en graden, en koppelen we trainingen aan meetbare resultaten. Toch zijn deze cijfers vooral constateringen voor onszelf. Het belangrijkste is dat iemand door verbeterde functie bepaalde taken/handelingen weer (naar tevredenheid) kan uitvoeren.

Doelgroep

De meeste cliënten zijn ouderen, maar ook jongeren en volwassenen komen bij ons terecht. Niet alle klachten zijn leeftijdsgebonden. Cognitie kan een rol spelen bij jongere cliënten een belangrijke rol.

Hoe kom je bij ergotherapie?

Er zijn verschillende manieren om bij ergotherapie terecht te komen. Soms vraagt een cliënt zelf om hulp via de psychiater, die dan doorverwijst. In andere gevallen signaleren persoonlijk begeleiders dat ergotherapie kan bijdragen aan zelfstandigheid.

In de maatschappij zien we een verschuiving: mensen moeten steeds meer zelf doen, mede door personeelstekorten en een groeiende zorgvraag. De beschikbare tijd voor Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen (ADL) moet efficiënt worden ingezet. Daarom kijken we ook naar de omgeving van de cliënt: kan een buurman of buurvrouw ondersteunen?

We analyseren zowel de fysieke als sociale omgeving en de mogelijkheden daarin. Bij indicatie WLZ incl. behandeling, zitten er geen beperkingen aan de inzet van de ergotherapie. Dit krijgt de cliënt dan vanuit de GGZ. Heeft iemand geen WLZ, en loopt het via de zorgverzekeraar, dan is er vanuit de basisverzekering 10 uur ergotherapie per kalenderjaar beschikbaar. Bij aanvullende verzekering kunnen daar nog een paar uurtjes bij komen. Afhankelijk van de indicatie, zoals WLZ, valt ergotherapie onder de zorgverzekering. 

Samenwerking

We werken intensief samen met persoonlijke begeleiders en fysiotherapeuten. Daarnaast hebben we contact met huisartsen, verpleegkundigen, schoenmakers, podologen en diverse hulpmiddelenadviseurs. Ook psychologen en artsen worden betrokken wanneer nodig.

Ergotherapie in de psychiatrie

Ergotherapie is breed inzetbaar en komt in verschillende zorginstellingen voor. De benadering verschilt per doelgroep. Sommige cliënten hebben moeite met veranderingen, anderen ervaren waanbeelden. Daarom stemmen we altijd af met begeleiders om de juiste aanpak te kiezen.

Aan het einde van de dag, als mensen tevreden zijn en blij dat ze geholpen zijn, geeft dat veel voldoening.

Deze informatie is tot stand gekomen in samenwerking met een ergotherapeut van ketenpartner Tante Louise.