Interview: Een intensieve aanpak tegen eetstoornissen

“We vormen als behandelteam, samen met ouders/verzorgers, een muur tegen de eetstoornis,” zegt klinisch psycholoog Judith Luijkx. “Structuur, betrouwbaarheid en duidelijke kaders zijn essentieel, juist omdat eetstoornissen vaak ongrijpbaar en ontwrichtend zijn. Niet alleen voor de jongere, maar voor het hele gezin”.

Waarom MGDB?
Anorexia Nervosa heeft het hoogste sterftecijfer onder alle psychische aandoeningen. Het ontstaat vaak in de puberteit en behandeling is complex. Zonder tijdige en passende zorg kunnen eetstoornissen chronisch worden, met ernstige lichamelijke én psychische gevolgen.

De reguliere ambulante zorg is niet altijd voldoende. Judith: “We gaven hiervoor enkel ambulante behandelingen, 1x per week een sessie gecombineerd met (twee)wekelijkse systeemgesprekken met het gezin, maar merkten dat jongeren en hun gezinnen een intensievere behandeling nodig hadden om tot herstel te komen. We wilden iets opzetten dat écht het verschil kon maken voordat een klinische behandelopname in een eetstoorniskliniek nodig is”. MGDB wordt volgens de behandelrichtlijnen geadviseerd en diverse collega’s zijn inmiddels geschoold in het behandelen via MGDB.

Hoewel eetstoornissen psychiatrische aandoeningen zijn die niet veroorzaakt worden door opvoeding, raken ouders vaak verstrikt tussen machteloosheid en controle. MGDB biedt handvatten om zowel structuur te bieden als emotioneel beschikbaar te blijven.

“Het ligt niet aan de opvoeding,” benadrukt systeemtherapeut Brigit Nienhuis. “Maar de stoornis beïnvloedt wél de opvoeding.”

Hoe werkt de behandeling?
De MGDB is opgebouwd via een vaste dagstructuur. Jongeren en ouders/verzorgers nemen samen of opgesplitst deel aan therapeutische activiteiten. Ook wordt er gezamenlijk gegeten: ontbijt, lunch en een tussendoortje. Hiervoor geldt: wat de ouders aanbieden, moet worden opgegeten. Dat klinkt streng, maar het biedt helderheid en veiligheid voor de jongere.

“Jongeren met een eetstoornis hebben behoefte aan emotionele steun en daarnaast duidelijke kaders omtrent het eten en bijbehorend compensatiegedrag,” legt Judith uit. Daarom is het behandelteam altijd voorspelbaar, transparant en emotioneel beschikbaar en maken ook ouders zich deze aanpak zo veel mogelijk eigen. Er is veel aandacht voor het maken van afspraken en ruimte om stil te staan bij ieders beleving.

De gezinnen worden bewust in groep samengebracht. Dat werkt verbindend. GZ-psycholoog in opleiding tot Psychotherapeut Amy Balemans: “Ouders voelen zich begrepen doordat er herkenning is in elkaars verhalen.” Die herkenning, die onderlinge steun, maakt de gezinnen sterker.

Daarnaast is er aandacht voor het grotere geheel: gezinsdynamiek, generaties, en de plek van de eetstoornis binnen die patronen. Ook broers en zussen worden betrokken via een 'brussendag'.

Wat levert het op?
Herstel is vaak zeker mogelijk en begint bij (h)erkenning en samenwerking. Gedurende de MGDB wordt gewerkt aan het normaliseren van het eetpatroon en wordt de impact van de eetstoornis op het gezin verminderd.

“Vaak starten we de dagen letterlijk aan losse tafels,” vertelt GZ-psycholoog in opleiding tot klinisch psycholoog Femke van Eekelen, “en eindigen we aan één grote tafel vol gesprekken en gelach.”

De behandeling eindigt niet na de MGDB: vaak volgt nog 1,5 jaar nazorg, waarin gewerkt wordt aan onderliggende thema’s zoals trauma, zelfbeeld of depressie. Ook kan er aanvullend onderzoek plaatsvinden naar bijv. onderliggende ontwikkelingsproblematiek, zoals ADHD of een autismespectrumstoornis.

En het raakt – elke keer weer. Femke: “Je ziet jongeren die op dag één bijna niets durven zeggen, en die aan het eind zelf aangeven wat ze nodig hebben. Dat is zo bijzonder.”

Wat kun je doen?
Wees alert op signalen: vermijdingsgedrag op het gebied van eten en voedsel, overmatig bewegen, gewichtsverlies, obsessies met eten of lichaamsbeeld. Wacht niet af en bespreek je zorgen met de jongere, ouders, school of huisarts. Vroege signalering vergroot de kans op herstel.

Gebruik hulpmiddelen zoals de K-EET toolbox en verwijs direct door bij twijfel. Amy: “Ook als het spannend is; maak het bespreekbaar.”

Herstel is zeker mogelijk, maar niemand hoeft het alleen te doen. Of zoals Judith het zegt: “Veel ouders zeggen in het begin: ik weet niet of ik dit volhoud. En dan zie je gaandeweg hoe sterk ouders en de jongeren zijn om de eetstoornis te overwinnen. Dát is waar we het voor doen.”
 

Maak je je zorgen over een jongere met een eetstoornis? Neem contact op met de huisarts. Vroeg erbij zijn, maakt écht het verschil.